Serce Jezusa instrumentem ewangelizacji w Chinach

15 sty 2012
ks. Jan Konior SJ
 

Ważną rolę w ewangelizowaniu Chin odegrały obrazy. Misjonarze jezuiccy dobrze wiedzieli, jak istotne dla świata chińskiego było pismo obrazkowe, które de facto jest fundamentem kultury chińskiej. Przy użyciu europejskich alegorycznych obrazów mogli oddziaływać artystycznie i ewangelizatorsko na tradycje i kulturę chińską. Malowali obrazy europejską techniką chiaroscuro w linearnej perspektywie. Nauczyli się jeszcze w Europie olejnej techniki malowania, dzięki czemu zaciekawili literatów chińskich na dworze cesarskim.

Niewątpliwie ważnym narzędziem ewangelizacji Chin były religijne obrazy, jak również drukowane książki z obrazkami, których używano podczas nauczania czy katechizacji. Stanowiły niezastąpioną pomoc w krzewieniu i przyjęciu wiary katolickiej. Inspirowały również lokalnych artystów malarzy wykorzystujących modele europejskie do wykonywania podobnych dzieł w wydaniu chińskim.

Mamy ręczne dzieła chińskie z chrześcijańskimi obrazami z około 1640 r. pochodzące z wyjątkowej książki Kouduo richaoUstne upomnienia. Zostały one skompilowane w prowincji Fujianese (Fujian) w 1630 r. przez chrześcijańskich literatów, aby upamiętnić pobyt włoskiego jezuity Giulia Aleniego (1582-1649) oraz jego współbraci z tejże prowincji. Jest to zapis rozmów Aleniego i Andrzeja Rudominy (1596-1631), jezuity litewskiego polskiego pochodzenia, z chrześcijańskimi uczniami, stanowiący niezwykle cenny dokument obrazujący życie i działalność misjonarzy w chrześcijańskich okręgach i pokazujący ich przystosowanie do takiej pracy.

Z kolei Cor Jesu amanti sacrum to seria obrazów o Sercu Jezusa przygotowana z pomocą nawróconego na wiarę chrześcijańską Li Jiubao, Chińczyka, który odwiedził Rudominę w 1628 r., a on pokazał mu Osiemnaście obrazów Serca Jezusa. Obrazy te były wydane w Antwerpii.

W chińskiej misji jezuici importowali swoje modele formacji duchowej, np. do ignacjańskiego rachunku sumienia, Ćwiczeń duchowych czy Biblii. Chodziło o osobistą refleksję oraz właściwy skutek dydaktyczno-katechetyczny pracy misyjnej.

Wspomniany przez nas Rudomina uczestniczył w katechetycznej tradycji, której doświadczył w Europie. Zainteresował swoich chińskich słuchaczy nową europejską koncepcją refleksji o Sercu Jezusa, które w filozofii chińskiej pełni ważną rolę jako umysł–serce jednocześnie, bez znane-go z tradycji europejskiej podziału na intelectum i cor. Zawiera bowiem koncepcję intelektualno-emocjonalną. Umysł–serce warunkuje balans pomiędzy moralnymi konfucjańskimi cnotami z jednej strony a emocjami z drugiej. Emocje same w sobie nie są negatywne per se, o czym wspominają szkoły neokonfucjanizmu.

Siła oddziaływania obrazu, sprawdzona już Europie, była zawsze olbrzymia. To właśnie dzięki niej jezuici mieli bardziej skuteczne narzędzia w dziele ewangelizacji Chin.

Na przedstawionym obrazie widzimy Jezusa oczyszczającego ludzkie serce swoją Przenajświętszą Krwią. Temu zbawczemu dziełu towarzyszą aniołowie, usługując Jezusowi – jeden z aniołów trzyma naczynie z Krwią, przypatrując się i adorując. Jak głosi inskrypcja,  serce otwiera się na oczyszczające działanie łaski, nic nie skrywa przed swoim Zbawcą, bo też nic nie może się przed Nim ukryć. Była to typowa katecheza misjonarzy jezuickich adresowana do Chińczyków.
Obraz pochodzi z biblioteki Wydziału Teologicznego Jezuitów w Brukseli. Zamieszczony za pozwoleniem władz biblioteki.

 

Warto odwiedzić